During my June 2003 trip in Turkey I was interviewed (in Turkish) by Mr M Yüksel Özbek of TÜRSAB Magazine, the official publication of the Association of Turkish Travel Agencies. The interview was published in the magazine’s August 2003 issue and on the TÜRSAB website in Englishand Turkish.
Here’s the Turkish version:
Tom Brosnahan: ”Tarih açısından Türkiye’nin dibi yok!”
Amerikalı turizm yazarı Tom Brosnahan’ın yazdığı 5$ Türkiye, bir de İstanbul rehber kitabı 1971 yılından bu yana 300 bine yakın satmış. Her kitabı 1.5 kişi okumuş olsa, Brosnahan 500 bin kişiye Türkiye’yi okutarak tanıtmış.
Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı olan ve Boston’da oturan Tom Brosnahan, bir turizm yazarı. Onu diğerlerinden ayıran, ”Uçaktan toprağa baktığımda Türkiye benim memleketim, İstanbul da benim şehrim” diyecek kadar bu toprakların kültürüne sevdalı olması.
Güncelleştirerek yazdığı 5 Türkiye, bir de İstanbul rehber kitabı 1971 yılından bu yana 300 bine yakın satmış. Her kitabı 1.5 kişi okumuş olsa 500 bin kişiye Türkiye’yi okutarak tanıtmış. Yazarın Türkiye ve İstanbul dışında Meksika, Guatamala, Beliz, Tunus, Fas Kraliyet’i, Mısır, İsrail, İngiltere, Kanada ve New England ile ilgili rehber kitapları bulunuyor. Önce Frommer daha sonra da Lonely Planet tarafından yayınlanan kitapları tüm dünyada 3 milyon adet satmış. İngilizce yazdığı eserleri 12 dile çevrilmiş.
Yüzü aşkın kere ülkemize gelen, bir süre önce yayınevleri için turizm yazarlığını bırakan, “Tarih açısından Türkiye’nin dibi yok” dediği ülkede “hatırat”ını yayınlamaya hazırlanan Tom Brosnahan, “özgürlüğünü kazandığı” champspinco.com adlı web sitesinin güncellenmesi için geçtiğimiz ay yine Türkiye’deydi.
Ya Vietnam ya Barış Gönüllüsü
Barış Gönüllüsü olarak İzmir Bornova’daki Maarif Koleji’nde 1967’de İngilizce öğretmenliği yapan, gönlünde yatan Osmanlı tarihi profesörlüğüyken turizm yazarlığında karar kılan Brosnahan, hayhay’lı, şükürler olsun’lu, maşaallah’lı, hanımefendi’li, beyefendi’li, bey’li sözcükleriyle Türkçe’ye anlam katarak; ülkemizin turizm ve diğer alanlarda son 15 sene içinde “inanılmaz” atak yaptığını, “Tarih açısından Türkiye’nin dibi yok!” diyerek, turizm yazarlığı hikayesini şöyle anlattı: “Benim için iki yol vardı; ya Vietnam’a gidip insan öldürecektim ya da Barış Gönüllüsüolacaktım. İkinci seçenek gerçekleşti. 1967 yılında Bornova’daki Maarif Koleji’nde İngilizce öğretmeni olarak göreve başladım. Maaşım Türkiye’deki öğretmenler kadardı. Tatillerde günde 2-3, hadi bilemediniz 5 dolar harcayarak Türkiye’nin coğrafi, tarihi ve kültürel güzelliklerini gördüm, lisanını öğrendim; arkadaşlarım, dostlarım ve ahbaplarım oldu. Benim için zor da olsa ‘Türk keyfi’ni çay ve rakı sohbetleriyle yaşamaya başladım. Türk mutfağının tadına vardım.”
“ Bir sabah okula giderken…”
“ Bir sabah okula giderken aklıma geldi; günde 5 dolarla Türkiye’yi gezmek isteyenler için iyi bir turizm rehber kitabı yok… Var olanlar da zengin ziyaretçiler içindi. Milli Eğitim ile Turizm Bakanlığı’na bu konuda bir kitap yazmak için teklif sundum. Aynı teklifi New York’taki Frommer yayınevine de gönderdim. Cevaplar, ‘Hay hay, olur ” şeklindeydi; tabii ben de çok sevindim. Sonuç olarak Türkiye gezi rehberi “Turkey on 5 dollars a day” adıyla 1971’de New York’ta Frommer tarafından İngilizce olarak piyasaya sürüldü. Kitap pek başarılı oldu. Daha önce yazılanlardan çok daha popüler oldu. Baskıları 7 binden başlayarak 8, 12, 15 bine ulaştı.”
“Aslında tarih profesörü olacaktım”
“Turizm yazarlığını bana para kazandıran bir hobi olarak görüyordum. Aslında Osmanlı tarihi profesörü olmak istiyordum. Boston’daki üniversiteye tekrar gittim. Osmanlıca kurslarını bitirip, doktora tezim için Ankara’daki Başbakanlık Arşivi’nde 15 ay araştırma yaptım. Çok da hoşuma gitti. Daha sonra doktora tezimi yazmak için Amerika’ya döndüm. Tek hocanın tek talebesi olduğum üniversitede ne yazık ki bana iş yoktu; çünkü o dönemler Osmanlı tarihi şimdiki kadar popüler değildi. Bu arada bana yayınevinden, Fransızca bildiğim için Kanada’nın doğu bölgesi için bir gezi rehberi yazmam teklif edildi. Böylelikle profesörlük hayalimin yerini turizm yazarlığı aldı. O gün bugün evimdeki çalışma odamda Türkçe olarak ‘Tebdil-î mekânda ferahlık vardır’ deyimi asılıdır. Çok seyahat ettim, fotoğraf çektim, elde ettiğim bilgileri yazıya döktüm; turizm yazarlığı beni mutlu etti.”
“ Türkiye’de turizm patlaması”
“ 1978, 1979 yılları Türkiye için çok zor bir dönemdi. Yayınevi de Türkiye için güncellenmiş bir kitap basmak istemiyordu. Türkiye’de turizmin bittiği inancındaydılar. 1980’de Evren Paşa iktidara geldi. O zaman yayınevine Türkiye kitabının güncellenmesi için teklifte bulundum. Frommerkabul etmeyince Lonely Planet’e başvurdum; ’Hay hay, yaz. Basarız’ dediler.
Turgut Özal’lı yılların yaşandığı ve Türk turizminin patladığı 1985’lerde Amerika’da Türkiye ile ilgili güncellenmiş tek bir turizm rehber kitabı vardı; o da benimkiydi. Benim diğer yazarlardan avantajım Türkiye’yi tarihi ile lisanı ile kültürü ile bilmemdi. Lonely Planet’ten çıkan kitabım 300 sayfaydı, ikinci baskı 400-500 sayfa oldu, ondan sonra 900 sayfaya doğru gidiyordu ki, maliyetler arttığı için yeni baskıdan vazgeçtiler. Bu arada “İstanbul” rehber kitabım, daha sonra da ‘Turkey Travel Atlas’ kitabım yayınlandı.”
Yazara özgürlük kazandıran site
“Büyüyen yayınevinin bürokrasisi artınca işin de tadı kaçtı. Ben de yazarlığımı elektronik ortama taşıyarak 1994’te bilgisayarımı paylaşıma açtım. Bir süre önce de champspinco.com adlı sitemi hizmete soktum. Çok sade bir site. şimdilik 500 sayfa. Fakat linklerle sürekli zenginleşiyor. Giderek sayfa miktarı tabii ki artacak.
Sitenin amacı Türkiye gidecek olan turistlerin öğrenmek istedikleri konulara cevaplar bulmak. Yani bir turist gibi düşünüp onların sorularına cevaplar bulmak. Bunun için de 10 sorum var sitemde. ‘Türkiye’yi gezmek istiyor musunuz?’ sorusuyla başlayarak; ülke güvenliğinden, ulaşım, konaklama, mutfak gibi konulara açıklık getiriyorum. Mayıs ayında 35 bin ziyaretçi sitemi gezdi; 250 bin sayfa okundu. Ziyaretçilerden gelen yorumlar; sitemin sade, kolay girilen, kolay gezilen, işlevsel olduğu yönünde. Ziyaretçiler Amerika ve Avrupa ülkelerinden.
champspinco.com bana yazar olarak özgürlüğümü kazandırdı. Bu arada sitem Society of America Travel Writers/Amerika Turizm Yazarları Birliği tarafından altın madalyayla ödüllendirildi.
Kitaplarımın güncellenmesi için iki yılda bir Türkiye’ye gelmek zorundaydım; web sitem aktif ve daha fazla okunduğu için Türkiye ziyaretlerim de sıklaşacak.
Bu gezim Side’den Selçuk’a kadardı. Özellikle marinalar, feribot seferleri ve yat charter’ı konularındaki bilgilerimi güncelledim; İstanbul otellerini inceledim. 1967 yılında bir sabah okula giderken Türkiye hayatıma yön verdi, beni değiştirdi. Eşimle balayını bu ülkede yaptık. Kızıma da bu topraklarda yaşamış bir kültürün adını verdik: Lidya…”
Tom Brosnahan, şiirlerini İngilizce’ye çevirecek kadar bir Orhan Veli Kanık tutkunu. “Açsam rüzgâra yelkenimi; Dolaşsam ben de deniz deniz/ Ve bir sabah vakti, kimsesiz/ Bir limanda bulsam kendimi. (…) Ne hoş. Ey Tanrım, ne hoş!” deyip de bir türlü İstanbul dışına pek çıkamayan Orhan Veli için de seyahat ediyor belki…
İletişim
e-mail: tom@champspinco.com
(Click here for the English version of the interview.)
—by Tom Brosnahan
| TÜRSAB Website |  |
Best Travel Agencies